t.04- “Fossiel” en de rol van brandstoffen

  • Met brandstoffen worden hier de chemische verbindingen bedoeld waarin voor ons bruikbare energie opgeslagen ligt. Op door ons gewenste momenten laten we die brandstoffen met zuurstof (uit de lucht) reageren ;  het is ons dan te doen om de energie die hierbij vrijkomt
    • Deze vorm van opslag is buitengewoon belangrijk ,  want hiermee kunnen we energie bewaren totdat we die willen gebruiken.
  • Brandstoffen spelen een hoofdrol in ons energie-gebruik
    • De brandstoffen waaraan we totnutoe gewend zijn ,  zijn voor het overgrote deel afkomstig van “fossiel”. Daarnaast kennen we hout uit biomassa ,  en gas uit vergisting
  • Volgens [Fig.3.3] is van het wereld-energieverbruik momenteel ruim 80% afkomstig van “fossiel” .
    • *  we kennen “fossiel” in vaste vorm ,  vloeibaar en gasvormig (resp. bijv steenkool ,  aardolie en aardgas)
  • –  Alle “fossiel” komt uit de aardkorst. Het is daar in de loop van miljoenen jaren gevormd uit biomassa die via fotosynthese geproduceerd werd.
    • *  “fossiel” is dus eigenlijk opgeslagen zonne-energie !
  • –  De vorming van biomassa door fotosynthese gaat door. Het levert oa. alle voedsel dat wij eten en hout dat we gebruiken als bouwmateriaal of direkt verstoken.
  • –  We gebruiken nu meer “fossiele energie” dan dat er via fotosynthese aan biomassa aangemaakt wordt. Dit betekent dat we interen op de voorraden. Dus zullen die op een gegeven moment opraken.
  • “Voor hoe lang is er nog voldoende fossiel ?”
    Dit is niet zomaar te beantwoorden ,  maar dat de fossiele reserves slinken is al wel waarneembaar.

Hoe moet dit straks verder ?  want onze energie-honger wordt alleen maar groter….  [Fig.3.2]
….. en brandstoffen werken nou juist zo lekker !

  • De oplossing hiervoor is de aanmaak van brandstoffen (“aanmaken ipv opmaken”)
  • –  Hiervoor moeten we energiedragers opladen met energie die we ergens vandaan halen
    • –  op deze website onderzoeken we welke bronnen die verlangde energie kunnen leveren….. èn wat de bijbehorende konsekwenties zijn
    • –  wat betreft de energiedragers ,  daar zullen we naast waterstof toch wel graag terug grijpen op brandstoffen die we uit de fossiele wereld kennen (koolwaterstoffen , waarmee we immers zo handig kunnen werken)
  • –  Figuur 4.1 geeft aan de rechterkant een voorbeeld ;  in het vakje “technosynthese” produceren we met zonne-energie en technische hulpmiddelen de nieuwe brandstoffen
  • –  Aan de linkerzijde is te zien hoe wij totnutoe omgaan met fossiele brandstoffen :  we halen de energie eruit en lozen de restprodukten naar de omgeving.

Fig.4.1 :  schema toont hoofdverschillen tussen huidig en mogelijk toekomstig brandstofverbruik
  • –  In principe kunnen we met àlle energiebronnen brandstoffen maken (al zal het niet altijd handig werken)
  • –  De bouwstoffen (C , H , etc) voor de energie-dragers (brandstoffen) moeten we eerst inwinnen. Na gebruik komen ze weer vrij. Zo ontstaan kringlopen en wordt het milieu zo min mogelijk belast
    • .
      • Dit laatste is wenselijk/nodig/ noodzakelijk ,  want onze huidige gewoonte om de verbruiksresten van de energiedragers na gebruik (verbranding) naar de omgeving te dumpen leidt
      • – tot afval-problemen
      • – en/of tot opwarming van “het klimaat”….. (zie “extra broeikasgassen” in verhaal bij Fig.8.1  ;  en S.47 )

Het plaatje hieronder toont dat er sinds ca 200 jaar een aloud CO2-“evenwicht” verstoord is geraakt. De “hockeystick”-vorm is de weergave van een niet-natuurlijk verlopend proces , daarvoor is de “knik” te scherp. Het lijkt aannemelijk dat er een verband is met het grootschalig gebruik van fossiele energie sinds die tijd…..

Fig.4.2 : explosieve toename CO2 in atmosfeer sinds 1850

  • Er worden tegenwoordig al wel technieken ontwikkeld om CO2 in te vangen bij de ontstaansbron (direkt na de verbranding) of terug te winnen uit de lucht.
  • We spreken dan van CCU en CCS :
    •   CCU (Carbon Capture and Utilisation)
      • Hierbij gaat het om (her)gebruik van de ingewonnen CO2 ,  bijv voor het synthetiseren van brandstoffen. Na verbranding komt die CO2 dan wel weer terug in de dampkring ,  maar het neemt niet toe ,  blijft in kringloop !
      • Als we de teruggewonnen CO2 gebruiken in de chemische industrie (bijv. bij produktie van kunststoffen) wordt de CO2 voor langere tijd “vastgelegd” en zal de CO2-koncentratie in de atmosfeer langzaam teruggedrongen worden.
    • CCU kan dus een impuls geven in omgekeerde richting. Kan zeker géén kwaad….
    • Een veelbelovende CCU-techniek is die van het Nederlandse Carbyon [S.63]
    • .
    • CCS (Carbon Capture and Storage).
      • Bij CCS wordt de (op)gevangen CO2 opgeslagen bijv
        • onder de grond of zeebodem. Hierover het volgende :
          • – kost veel pomp-energie (hoge drukken)
          • – de opslag-kapaciteit is niet oneindig
          • – hoe lang blijft de CO2 daar zitten ?
          • – en wat zijn de geologische gevolgen van zo’n erbij gepompte gasbel ?
        • of door de CO2 zodanig chemisch te binden dat een gesteente ontstaat. Zie FA….
          • – makkelijk en bestendig op te slaan ! of zelfs te gebruiken (bestrating , fundatie)
          • Vergeleken met de aanplant van bossen is dit momenteel (2023) nog 50x duurder ,  maar wel veel zekerder. Bossen kunnen in brand vliegen ,  waarbij de vastgelegde CO2 weer in de atmosfeer terecht komt. En hout vergaat op de duur ook ,  als het al niet eerder opgestookt is door mensen.