rw.05- Eren

NBG-51
Eer uw vader en uw moeder, opdat uw dagen verlengd worden in het land dat de Heer, uw God, u geven zal”

Zeker het eerste deel “Eer uw vader en uw moeder….” is een rijke bron van verwarring.
*  In de tijd dat dit opgeschreven werd was er geen AOW etc. Het gebeurde wel dat de jongere generatie zijn ouders (ook bewust !) liet verkommeren en/of doodgaan als ze geen ekonomische bijdrage meer hadden , of mochten hebben (je kunt ze die mogelijkheid ook onthouden).
Ook bij ons worden ouderen soms weggestopt in de geprofessionaliseerde zorg….
“Eer uw vader en uw moeder” betekent zoveel als “ze in waarde houden” of “waarde laten hebben”. Omzien naar diegenen die jou verzorgden toen jij jezelf nog niet kon verzorgen.

• *  “Eren” is hier niet hetzelfde als loven en prijzen. In het Midden-Oosten kwam en komt “eren” neer op zoiets als “tot zijn recht laten komen”. Dit is heel wat breder dan “alleen positieve dingen zeggen”.
• Bij het “eren van uw vader en moeder” denk ik dat hier ook gerefereerd wordt aan het verschijnsel dat opvoeden conflicten achterliet in pupillen (dus toen al net zo goed….)
  • In principe zal opvoeden erop neerkomen dat
  • –  kleine kinderen hun opvoeders moeten gehoorzamen ,
    • verzet is gebruikelijk , maar discipline leren is niet onbelangrijk
  • –  pubers toe zijn aan meer zelfstandigheid , maar nog niet in de volle breedte. Maatschappelijk gezien zijn ze nog afhankelijk van hun opvoeders ;
    • ze moeten leren omgaan met verschil in opvattingen. Opvoeders trouwens ook ! 
  • –  adolescenten hun eerste zelfstandige stappen in de maatschappij zetten ,  maar soms nog wel terug moeten kunnen vallen op hun ouders ;
    • (hopelijk zijn die vergevingsgezind als hun kinderen (moeten) terugkomen op stappen waarvoor ze gewaarschuwd waren)
  • –  volwassenen inmiddels hebben geleerd dat ze hun eigen keuzes moeten maken , en niet nog altijd doen wat ze denken dat hun ouders zouden willen. Je kunt best overwegen wat je opvoeders ervan zouden vinden, maar vergelijk dit dan vooral ook met wat je zelf denkt dat nu de juiste stap is
• Opvoeden is een proces zonder scherpe grenzen tussen de fasen. En voor elk kind verschillend. Het is moeilijk om in te schatten wanneer men de teugels moet laten vieren en tot hoever ,  maar het doel moet blijven dat ze hun eigen leven leren inrichten.
• De soms heftige conflicten kunnen een leerschool zijn voor beide generaties ,  maar ook levenslang onaangename sporen nalaten….

• *  In verband met sterfgevallen hoor je vaak :  “over de doden niets dan goeds” , in de zin dat je geen kritiek zou mogen uiten op je ouders.
  • Ik ben het er mee eens dat zwart maken vermeden moet worden. Eigenlijk is het laf (de overledene kan niks meer inbrengen). Je corrigeert misschien het positieve beeld (of breekt het af) dat anderen van de overledene hebben , maar voel je je zelf dan beter ?
• “Over de doden niets dan goeds” is echter een foute vertaling van het Latijns gezegde “de mortibus nil nisi bene” , hetgeen betekent “over de doden niets dan ten goede“. Oftewel :  wat je te zeggen hebt moet tot iets positiefs leiden. Als je kritiek uit op de overledene ,  moet je wel de verantwoordelijkheid op je nemen om het zelf beter te doen.
  • In de meeste gevallen zijn ouders / opvoeders uit op het beste voor hun kinderen / pupillen.
  • Maar ook niet zelden proberen ze via hun kinderen zichzelf te realiseren door :
    • * ze precies naar hun eigen ideeën te willen vormen
      • In het boek “Cécile en Elsa” staat in het hfdst “De gelukkige kindertuin” , blz.29 een citaat van Fröbel (inderdaad die van de Fröbel-scholen !)
        “Maakt van de kinderen geen menschen naar uw beeld en uwe gelijkenis, maar ontwikkelt den geest der kinderen naar elks individueelen aanleg”
        Een nogal herkenbare parafrase !)
    • * in kinderen te realiseren wat ze zelf hadden willen bereiken ;  dan gebruiken ze hun kinderen voor eigen doelen.
  • En soms wentelen ze de frustraties van hun dagelijks bestaan af (huishoud-sleur , loonslavenbestaan , tegenvallers , etc).
• Begrijpelijk dat zulke zaken bij de pupillen tot kritiek leidt , en terecht !
• Maar juist een afscheidsceremonie moet niet een afreken-moment worden…. Hopelijk zijn er eerder al wel mogelijkheden gezocht om die kritiek te bespreken met de betrokkene.
• “Eren” betekent hier dus zoveel als “tot hun recht laten komen” , “heb respekt voor hun goede bedoelingen , zoals ook oog voor hun tekortkomingen” , het zijn feilbare mensen. Dat feilen hoef je niet breed uit te meten , maar evenmin te verzwijgen/ontkennen. Verbind er voor jezelf een positieve opdracht aan ; laat het “ten goede” komen. Dan neem je verantwoordelijkheid.
• Je zult trouwens milder worden in je oordeel als je zelf ervaart hoe moeilijk opvoeden is , om het anders/beter te doen dan je zelf ervoer….

*  Er zijn (stief-)ouders die (hun) kinderen seksueel misbruiken ;  als ik de krant geloven mag , is dit niet eens zeldzaam.
In zo’n geval wordt “eren” wel erg moeilijk. Je hoeft er niet mee te koop te lopen , maar de feiten hoeven niet verzwegen te worden omwille van de lieve vrede. Als je je ervaringen van je afschrijft in een publicatie kan dit helend werken , maar tegelijkertijd haal je een beeld omver dat anderen van de betrokkene hebben ;  en dient dat een belang…. of is het wraak ?

*  Ook vernam ik de uitleg dat je je afstamming of afkomst niet moet verloochenen. Als je je geneert voor die omgeving heb je wel een god gemaakt van je (nieuwe) zelfbeeld !

“…. opdat uw dagen verlengd worden in het land dat de Heer, uw God, u geven zal”
–  Als je je opvoeders niet tot hun recht kunt laten komen , doordat je vol zit met verwijten en wrok , verziek je je levensvreugde. Weg-gedrukte verwijten / wrok verbitteren je bestaan , ze beïnvloeden zelfs je gezondheid nadelig en kunnen werkelijk leiden tot eerder doodgaan.        (letterlijke inkorting van je levensdagen !)
Het is verstandig om je kritiek onder woorden te brengen (op zijn minst voor jezelf) ,  maar blijf er niet in hangen. Kijk wat je in jouw situatie kan doen om het er zelf beter af te brengen. Dit werkt bevrijdend.
Je kunt er achter proberen te komen onder welke omstandigheden je ouders zelf zijn opgegroeid…. Dat betekent niet dat ze eventueel ge-excuseerd zijn , maar soms ontstaat er dan meer begrip voor hen. En ook dat werkt bevrijdend.
–  Verzorg of respekteer je je “ouders” niet, dan draag je een last met je mee. M.aw. je leeft niet in het beloofde land… (overdrachtelijk gevolg!)