rw.07- Echtbreken

NBG-51 :
Gij zult niet echtbreken
–  In hfdst. wr.07.01 ga ik in op wat hierover in de Bijbel staat
–  Voor de eenvoud beschrijf ik hier de problematiek vanuit het perspektief dat de man afscheid wil nemen van de vrouw (maar het kan ook andersom !)

• **  De gangbare uitleg :
  • –  gehuwden moeten bij elkaar blijven
  • en in sommige kringen ook :
  • –  seksualiteit is alleen voor gehuwden
• Dit roept vragen en commentaar op :
  • –  in vroeger tijd al trouwde lang niet iedereen ;  bij ons is het huwelijk pas door Napoleon geïnstitutionaliseerd. Toch waren er voordien ook samenleef-verbanden , de partners wisten elkaar heus wel te vinden. Waren die relaties dan onjuist en “mochten” die relaties dan wèl opgebroken worden ?
  • –  er werden/worden ook huwelijken gesloten tussen mensen die elkaar nauwelijks kenden , om (verstandelijke) redenen (meestal door ouders bepaald). Mag je van zulke partners verwachten/vergen dat ze hun hele leven bij elkaar blijven ? ook als ze merken niet bij elkaar te passen ?
  • –  per vandaag huwen mensen bijv. ook wel op grond van voornamelijk seksuele motieven. Dit kan mager blijken.
    • Als na verloop van tijd blijkt dat een stel elkaar weinig te vertellen heeft , het niet met elkaar uithoudt , ontstaan natuurlijk problemen.
• Maar ook eenvoudigweg :  ondanks alle goede wensen en voornemens bij de start kan blijken dat mensen uit elkaar groeien , niet meer bij elkaar passen. Wat dan ?

• –  Eerst wil ik het begrip “huwelijk” uitbreiden tot “intense/duurzame relatie” . Je hebt een partner / deelgenoot / levenskameraad.
  • – Ik denk dat dit het wezenlijke is , dat je een verhouding met iemand hebt die dieper gaat dan gebruikelijke sociale betrekkingen. Een verhouding waarbij je elkaar dingen durft toe te vertrouwen die je kwetsbaar maken ; en waarbij je weet op de ander te kunnen bouwen. Je hoeft hiervoor niet per sé getrouwd te zijn.
• –  Vervolgens denk ik dat in dit gebod wordt bedoeld :  als deze relatie desondanks op de duur toch niet bestendig blijkt , zie er dan op toe dat je (ex)partner verder kan , laat haar niet aan haar lot over ; zeker niet als er sprake was van maatschappelijke (financiële) afhankelijkheid zoals destijds gebruikelijk. Als er inmiddels kinderen in het spel zijn wordt dit allemaal des te dringender. Zorg dus dat de ander ook verder kan.
  • Volgens de gewoonten in de tijd dat dit “gebod” opgeschreven werd kon een vrouw relatief makkelijk verstoten worden, en was dan overgeleverd aan… bijv haar familie (die haar als tweedehands wellicht niet meer “kwijt kon” en dat haar wel duidelijk wist te maken) ; ik denk dat zo’n vrouw makkelijk in de prostitutie terecht kwam….
• –  De vertaling is dan :  gij zult elkaar niet weggooien !
  • Een gebruiksvoorwerp kun je wegdoen als je denkt dat het je niet meer tot je dienst zal zijn. Maar dat gaat niet om een relatie !

• In rw.02 gaf ik als voorbeeld een vrouw die haar man minacht. Hoewel ze getrouwd waren is hier eigenlijk geen sprake meer van een echte relatie , in de zin van wat hierboven met duurzaam bedoeld werd.
  • Ze bleven bij elkaar omdat de vrouw niet zag hoe ze alleen verder kon , en misschien gold bij de man ook zo’n soort argument (wie zorgt voor mijn eten , mijn was , etc ?).
• Maar dat bij elkaar blijven had wel een nadelige invloed op de ontwikkeling van hun kinderen ; die ondervonden daarvan problemen in hun eigen relatie-vorming….

**  Verrassende uitleg :  wroet niet in andermans relatie !
Je breekt in in een echt , dus je bent echtbreker.

• **  Bijkomende gangbare uitleg :
• 1-  tegen overspel :  als je het geluk hebt een relatie met elkaar opgebouwd te hebben, dan moet je niet bij gelegenheid vergeten dàt je zo’n kostbare band hebt, die niet ontrouw worden. Je zult jezelf tegenkomen in de omgang met je partner. Je draagt een geheim ,  kunt niet vrijuit spreken (zit gevangen).
• 2-  tegen hoererij.
  • – Een mens heeft zijn lichamelijkheid ; en er is weldegelijk ook nood (gevangenen , zeelieden , etc). Ik denk bijv, dat er veel meer verkrachtingen (= ont-ering) zouden plaats vinden als er geen prostituees waren. Ik zie geen reden om neer te zien op kopers en aanbieders……
  • – Wat je nogal eens kunt zien is dat de vrouw als hoer wordt aangemerkt , maar dat haar klandizie buiten schot blijft !
    • En schandalig is het als de maatschappij (destijds ! ?) zo is ingericht dat verstoten vrouwen op deze wijze aan de kost moeten zien te komen
• Wat krachtig bestreden moet worden is de uitbuiting , de mensenhandel erom heen. Ik heb het over exploitatie van vaak weerloze vrouwen , mannen en kinderen….
• 3-  tegen intieme omgang vóór het huwelijk.
  Het kunnen of mogen trouwen werd/wordt vooral maatschappelijk bepaald ;  soms moe(s)t je lang wachten voor je kon trouwen. Moet je voor die tijd “zuiver” omgaan met elkaar (alsof het anders onkuis/onzuiver is !). Hier spelen beoordelaars vaak kwalijke rollen.
  • Ik herinner me dat er , nogal eens gnuivend , gesproken werd over “een motje”. Een stel “met pech” werd te schande gezet door hen die beter (of met meer geluk ?) door die tijd waren gekomen. Vaak kreeg de boreling (soms onbewust) van zijn ouders de schuld ,  merkte subtiel dat hij niet welkom was geweest ; en droeg dat zijn leven lang mee , in karakter-misvorming.
    • Ik was er ooit op een receptie getuige van dat iemand door een familielid er triomfantelijk op gewezen werd dat hij een motje was. Heb hem toen acuut gevraagd welk speciaal nut of genoegen hij er aan beleefde om dit te melden waar iedereen bij stond…. “Nou , het was toch zo ?”  “Ja , en wat heb jij daar mee te maken…?  Voel jij je nu goed ?”
  • In sommige geloofsgemeenschappen was/is het de gewoonte dat een stel dat overhaast “moet” trouwen ten overstaan van de gemeente in de kerk “schuld belijdt”. Wat een hypocriete vertoning :
    • ten eerste , wat hebben al die getuigen ermee te maken ? (heeft het paar hèn wat aangedaan ?)
    • ten tweede , je kunt er gerust vanuit gaan dat het merendeel van die getuigen niet “zonder zonde” is
    • en ten derde , waarop baseert men dat dit verboden is ? (op welke tekst in de Bijbel)
      • Ik heb hier ooit een predikant over uitgevraagd , en het gesprek kwam niet verder dan een kringredenering : het was verboden omdat het niet goed was , en omgekeerd !
  • Kijk , het zal eventueel waar zijn dat “voortijdige” zwangerschap maatschappelijk ongewenst is , en daarom voorkomen zou moeten worden. Maar dat hangt af van de opvattingen in een bepaalde periode…..
  • En nog gekker is dat in diezelfde gemeenschappen het soms gebruikelijk is dat men vóór het huwelijk verzekerd wil zijn dat er kinderen uit voort kunnen komen (veelal in verband met vererving van bezit !)
• Al met al denk ik dat intieme omgang voor het huwelijk zelfs nuttig kan zijn , zeker nu er voorbehoedsmiddelen beschikbaar zijn : toekomstige partners kunnen uitproberen of ze ook op seksueel gebied redelijk bij elkaar passen

**  Niet vaak meer , maar soms hoor je nog dat het tegenwoordig een losgeslagen boel is , dat jongelui al wel heel snel met elkaar het bed in duiken. (Jaloezie ?)
Het lijkt me terecht dat opvoeders hun kinderen -liefst hardop- toewensen dat zij hun (eerste) seksuele ervaringen opdoen met iemand om wie ze echt geven. Maar daarmee is hun inspraak wel ten einde. Die opvoeders hadden tenslotte al vele jaren de gelegenheid om hun kinderen steeds meer verantwoordelijkheidsbesef bij te brengen , zodat die kunnen instaan voor hun eigen daden….