NBG-51 :
Gij zult niet doodslaan
Voor mij is doodslaan expressief taalgebruik , minder zakelijk dan doden.
In doodslaan zit emotie , het heeft iets geweldadigs / kwaadaardigs
– Wanneer een soldaat een aanvallende vijand velt , verdedigt hij (op bevel) zijn recht (op vrijheid , denken , mening-uiten , etc) tegenover iemand die dat schendt (ook op bevel !). De soldaat verdedigde een grondrecht.
– Echt iets anders is het wanneer iemand zich aangetast voelt in zijn eer (ijdelheid) , of vernederd voelt/opzij gezet en dan de veroorzaker doodt. Dit noemen we doodslag , of moord als het echt gepland is. De gevoelens bij de doder kunnen heel diep gaan, maar het is zijn keuze om zichzelf zo belangrijk te vinden ; hij werd niet op zijn ultieme vrijheid bedreigd, niet op een grondrecht aangetast , maar in zijn zelfbeeld.
In deze kategorie valt ook het uit de weg ruimen van een persoon die mij in de weg zit qua ekonomische of politieke doeleinden.
– Eerwraak komt in onze cultuur minder voor. Het gaat dan om het doden van iemand die de familie-eer aangetast heeft. Bijv een allochtoon meisje dat connecties heeft met een “christenhond”. Het lijkt er op dat hier eerst een gesneden beeld gegroeid is van wat familie-eer voorstelt en hoe die gediend moet worden….
– Bloedwraak heet het , meen ik , als de familie van wie iemand al dan niet per ongeluk gedood is ook een dode eist (als genoegdoening) aan de familiekant van de veroorzaker , liefst natuurlijk degene die ze voor schuldig houden. Vendetta’s in zuidelijk Europa , familie-twisten , die soms eeuwenoud kunnen worden , want voor die tweede dode wil diens familie ook weer genoegdoening. Enzovoort….
Families zitten gevangen in gebeitelde , ingekerfde opvattingen over familie-eer en genoegdoening.
Deze opvattingen zijn toch minder ver bij ons vandaan dan we misschien denken : we kennen allemaal wel voorbeelden van rechterlijke uitspraken die door (de familie van) slachtoffers als teleurstellend worden beoordeeld. Men vindt geen genoegdoening te krijgen… maar als ze de schuldige zelf later tegen zullen komen , dan zullen ze wel eens….
- – Abortus en euthanasie worden ook wel genoemd in het verband van dit gebod. Dan zijn doden en dood-slaan niet gemakkelijk te onderscheiden. Is het mogelijk te doden uit liefde? Hoe zit dat met “het tot zijn recht laten komen van de ander” ?
- (Indrukwekkend artikel Trouw (95-11-01, Mourits) over gelijktijdigheid van recht en onrecht ivm abortus)
- Realiseer u dat u meestal genuanceerder zult oordelen als u zelf voor zo’n beslissing zou komen te staan. Vorm uw mening in alle oprechtheid , maar leg hem niet op aan anderen. En schuif de verantwoordelijkheid voor uw beslissing/mening niet af naar een “regel” of “het gezag”.
– Soms lees je in de krant dat een ouder zijn kinderen ombrengt alvorens de hand aan zichzelf te slaan. Doden uit wanhoop heet dit wel. Daar ben ik het niet mee eens. De dader projecteert zijn eigen misère op deze kinderen en beslist dan (voor hen) dat ze beter niet verder kunnen leven.
Ik denk niet dat die kinderen een eerlijke kans kregen van die ouder. Dit is toch doodslag of moord ?
– Een overdrachtelijke vorm van dood maken is het doodzwijgen van een persoon , doen alsof hij niet (meer) bestaat , hem buiten-sluiten. We gaan niet over tot fysiek geweld , nee , daar zijn we te beschaafd voor. Maar voor de rest is die ander niet aanwezig , al begraven. Maw we wensen hem dood.
Hoe wrang ook , het voordeel is : we kunnen nog terug , we kunnen onze mening nog wijzigen. We nemen echter ondertussen wel risiko’s , bijv dat die ander zo in depressies terecht komt , dat hij definitieve maatregelen neemt (al dan niet bedoeld om wraak op ons te nemen!).
– Sommigen vinden dat het slachten van dieren ook onder dit “gebod” valt.
Gaat mij wat ver , ik denk dat we ons mogen voeden ook met dierlijk voedsel. Maar beelden van industriële vee-houderijen maken wel duidelijk dat er veel dieren gefokt worden en sterven voor ons eet-genoegen. Eerbied voor het leven lijkt ver te zoeken…..
En jagen dan ? Als wij konijnen jagen die onze landbouwcultuur aantasten ? Wie heeft er nou recht daar te zijn, dat konijn of de teler ? Wie was er het eerst ? Aan de andere kant lijkt me een konijnenplaag ook ongewenst….
Jagen voor het plezier ? Het komt voor dat dieren (bijv fazanten) gefokt worden en dan losgelaten op het terrein wanneer daar een jacht georganiseerd is….
Al deze overwegingen geven me de overtuiging dat er niet één oplossing is , maar dat we van geval tot geval zelf moeten nadenken over wat we doen.
En dat is nou precies waar het om gaat ! Dus niet klakkeloos volgen van een regel….