We kennen de aarde als een “bol” , met aan de evenaar een omtrek van ca 40.000km. Het is een verrassende gedachte dat hij niet altijd zo groot zou zijn geweest…..
Maar dit is best aannemelijk te maken , waarbij tevens een mogelijke verklaring gevonden wordt voor de hitte van de aardkern !
- Ik vertrek vanuit Ref.1 , het artikel van prof. P Jordan uit Intermediair 1971-07-02 waaruit ik met toestemming put (zie bijgaande figuren).
- Dit artikel gaat over “de uitdijende aarde” : de huidige continenten zouden als een aaneengesloten schil rondom de aarde passen als ie bijv 3x zo klein was. Dit zou heel vroeger het geval zijn geweest.
- Prof. Jordan was een gezaghebbend wetenschapper.
Speculatie
In het heelal komen hemellichamen voor die vanwege hun massa kernen hebben waar de drukken zo hoog zijn dat protonen en neutronen tegen elkaar geperst zijn (zie hoofdstuk Massa-dichtheid).
Ik stel me voor dat er door een of andere instabiliteit in zo’n hemellichaam zelf , of door een katastrofale botsing met een ander flink hemellichaam stukken en stukjes de ruimte in geslingerd kunnen worden….
Scherven van enige betekenis zullen al snel een bolvorm aannemen.
Onze aarde zou zo’n wegvliegende “scherf” of brok geweest kunnen zijn , die gevangen raakte in een baan om de zon.
De brok was te klein om op zichzelf stabiel te zijn , kan dus zijn dichtheid niet handhaven en begint te expanderen. De in de dichtheid opgeslagen (potentiële) energie komt daarbij vrij als warmte. Door warmte-afvoer naar het heelal koelt de bol aan de buitenkant koelt af , na verloop van tijd stolt er een schil.
– Het zou me niet verbazen als hiermee de herkomst van onze aardwarmte te verklaren is.
– Ondertussen wordt de schil uit elkaar getrokken door de voortgaande expansie van de kern. Dit levert de aardschollen , die “drijven” op nieuwe schillen eronder (welke ontstonden bij verdere afkoeling)
In het plaatje (“Afbeelding 6” uit Ref.1) zie je uitgebeeld hoe de continent-schollen tegen elkaar aansluiten als de aardbol kleiner wordt gemaakt.
- Uitwerking
- Onze kennis van de aardkern is beperkt , je kunt ook niet even gaan boren ! We moeten het doen met indirecte waarnemingen , zoals bijv seismische waarnemingen en extrapolaties. Er zijn daardoor veel artikelen te vinden die allemaal net iets anders vertellen.
- Globaal lees je het volgende :
- de 1e vloeibare laag onder de aardschollen wordt magma genoemd , die reikt tot een diepte van 2900 km. Daaronder bevindt zich de kern die zou bestaan uit ijzer en nikkel. De buitenkant van die kern zou vloeibaar zijn , maar naar het centrum is de druk daar te hoog voor , daar is de materie vast.
- Naar mijn idee is dat centrum niet eens zomaar ijzer of nikkel zoals wij het kennen. Maar wel in elk geval de expanderende materie. Die expansie merken we aan :
- – het opbouwen van druk onder de gestolde schillen. Zo nu en dan blazen vulkanen lokaal de druk af door lava/magma uit te spuwen.
- – het uit elkaar “drijven” van de aardschollen , zoals in de plaatjes van breuklijnen in de aardkorst aangegeven wordt (zie ook Opm.2 hieronder)
- Die expanderende kern zelf wordt natuurlijk steeds kleiner (de hoeveelheid te expanderen materiaal neemt af) , terwijl het geëxpandeerde materiaal verdeeld wordt in een steeds groter buitenvolume. Dit wil zeggen dat de uitdijing van de aarde in de tijd afneemt.
- Ik meen gelezen te hebben dat vulkanische aktiviteit (miljoenen jaren) vroeger heviger was ; dit zou dan wel passen bij een afnemende expansie van de kern….
- Het geeft ook aan dat de expansie ooit ophoudt ; de daarmee gepaard gaande warmte-produktie dus ook. Dan zal de aardkorst catastrofaal afkoelen.
- Tegen die tijd zal de aarde onbewoonbaar zijn geworden voor de meeste levensvormen zoals we die nu kennen…..
In “Afbeelding 7” (uit Ref.1) nog eens die compactere bol van verschillende kanten bekeken
Voor de goede orde : in de plaatjes is er rekening mee gehouden dat de continenten vroeger iets groter waren. Ze zijn nu kleiner doordat aan de kust afslag is geweest ; onder water lopen die continenten nog een eind door (zie 1e en 3e deelplaatje in “Afbeelding 5”)
Dat eind kan honderden kilometers zijn
Dat na miljarden jaren er nu stukjes aardschol kwijt zijn, hoeft geen verwondering te wekken. Dat de aarde is uitgedijd , blijft zeer plausibel
(Figuren gekanteld , omdat ze anders nog kleiner zouden worden)
Opm : in het 2e plaatje hier rechts zie je een kloof in een diepere aardschol.
(Noemen we dit een trog ?)
“Mogelijke theorie , of bedenksels” :
1- Het idee van uitdijen wordt ondersteund doordat in de oceanen langs breuklijnen in de aardkorst blijkbaar materie naar buiten komt. In Ref.1 wordt dit besproken.
Zijn deze breuklijnen eigenlijk scheuren in de 2e schil ?
(Het lukt me niet het oorspronkelijk plaatje zodanig te kopiëren dat die breuklijnen zichtbaar blijven ; zie echter Ref.5)
2- De massa van de expanderende scherf (onze aarde) blijft in principe constant , dus dáárdoor zal de baan om de zon niet veranderen.
(Ik vermoed overigens dat de baan van onze scherf rondom de zon oorspronkelijk behoorlijk elliptisch was, ten gevolge van het invangen. Dat hij nu tamelijk cirkelvormig is zou dan kunnen duiden op uitdoving van de omloop-beweging)
Zie ook vervolg bij “ROTATIE” hieronder.
3- Met het uitdijen zal ook de gravitatie wijzigen. Dit is het tegengestelde van wat er gebeurt bij massa-concentratie.
In andere woorden : aan het oppervlak van de bol zal de aantrekkingskracht op zich daar bevindende “voorwerpen” steeds lager worden.
In het naschrift van Ref.1 wordt dit onderwerp ook behandeld. (We weten al wel dat de gravitatie niet een “constante” is , maar variëert met de plaats op de aarde waar men meet. En dat hieruit conclusies getrokken worden over de massadichtheid van de lokale ondergrond)
4- Het splitsen van de materie-klont (in de aardkern) in de ons bekende atomen zou je kernsplitsing kunnen noemen. De vrijkomende (potentiële) energie uit zich als aardwarmte. De afnemende dichtheid uit zich in een toenemend volume.
Voor mijn idee is dit een oervorm van materie-splitsing. We kennen in het Periodiek Systeem de hogere atomen die we moeten synthetiseren en die uit zichzelf in onze (gravitatie-?)omstandigheden weer uiteen vallen in andere elementen.
Voor mijn idee gaat het dus om degradatie van een enorme proton/neutronklont in de aardkern , waarbij warmte vrijkomt en waarschijnlijk ook straling (de zgn. achtergrondstraling ?). Noem het kernsplitsing.
Als dit zo is , zal het een tamelijk autonoom proces zijn. In dat geval zal warmte-aftap (door ons) het proces niet direkt versnellen, maar wel de aardkorst-temperatuur beïnvloeden.
Maar als die aardkern-klont alleen materie is met een eigen enorm hoge temperatuur , dan zal ons warmte-aftappen ook het afkoelen versnellen…..
- 5- Ik heb het niet erg op de tegenwoordig gangbare idee dat we duurzaam bezig zijn als we warmte uit de aardkorst oppompen voor ons gebruik (geothermie). Deze warmte zou al wel op natuurlijke wijze het heelal in verdwijnen , maar nu gaan we die afvoer versnellen. Het betekent dat ons ge- en verbruik de aardkorst-temperatuur zal verlagen….
- Het argument dat deze aard-warmtevoorraad zo gigantisch groot is dat je het aftappen niet merkt, getuigt dan weer eens van kortzichtigheid. Als geothermie straks op grote schaal zou worden toegepast beïnvloedt dat weldegelijk het (subtiele) temperatuur-evenwicht aan het aard-oppervlak (tussen hete kern en koud heelal).
- Mensen hebben maar een beperkte temperatuur-bandbreedte waarbinnen ze kunnen bestaan. Dus moeten we zo min mogelijk sleutelen aan faktoren die verstorend werken binnen die bandbreedte.
- Bovendien weet je ook niet wat je in de aardkorst voor geologische verstoringen (bijv. lokale krimp) veroorzaakt als je de warmte daar (lokaal) op aanzienlijke schaal wegpompt (denk aan “Groningen” , en aan het decennia-lang ontkennen van de oorzaken van de bevingen aldaar)
ROTATIE
Werd in Ref.1 al behoorlijk aannemelijk gemaakt dat de aarde uitdijt , in Ref.2 wordt dat idee verder ondersteund oa. door aan te tonen dat de aarde vroeger sneller om zijn as draaide.
In principe blijft de massa van de aarde gelijk , dus zal zijn baan om de zon even lang blijven duren (één jaar). Maar door de uitdijing zal de massa op een grotere afstand vanaf het aardmiddelpunt gaan liggen. Daardoor moet de aarde langzamer om zijn as gaan draaien (vergelijk met het pirouet van de kunst-schaatser die sneller of langzamer draait als hij zijn armen/vuisten resp. naar binnen of buiten beweegt)
In Ref.2 (hfdst. “Maan en Aarde”) wordt gewezen op het feit dat 2 miljard jaar geleden een jaar 800…900 dagen telde. Dit leidt men af uit telling van dagelijkse groeilijnen van bepaalde fossiele schelpen (foto hiernaast) , waarin ook een jaar-periodiciteit herkenbaar zou zijn
Ref.2 : Schelpen (zoals deze Pecten Grandis uit het Plioceen bij Kallo in de buurt van Antwerpen) vertonen groeilijntjes waaruit het aantal dagen in het jaar in het verleden valt af te leiden.
- .
- In Ref.3 worden drie (mogelijke) oorzaken opgesomd voor aardkern-hitte
- (1) heat from when the planet formed and accreted, which has not yet been lost;
- (2) frictional heating, caused by denser core material sinking to the center of the planet; and
- (3) heat from the decay of radioactive elements.
– Wat (1) betreft : ik geloof niet dat onze planeet als een zelfstandig item gegroeid is. Mij lijkt het dat de oorspronkelijke massa te klein was om veel andere massa aan te trekken en een zeer kompakte kern te vormen , terwijl diezelfde kern nu weer expandeert…. Dat dit nog een niet-opgelost probleem is , vind ik dus niet verbazend.
– Mogelijkheid (2) spreekt mij nog minder aan.
Waar zou dat dichtere materiaal vandaan komen dat naar het aardcentrum gezonken is ? En waarom zet het daarna pas uit?
Bovendien treedt wrijvingswarmte alleen op tijdens de beweging. Dan zou er nu nog steeds materiaal naar het centrum zinken….
– Mogelijkheid (3) : zie punt4 hierboven (bij Theorie , bedenksels)
Tenslotte wordt in Ref.3 de vraag gesteld hoe we kunnen meten hoe heet die aardkern eigenlijk wel is. Zie hiervoor Ref.4
Ref.4 herhaalt in het kort de drie mogelijkheden van Ref.3 voor herkomst van de aardwarmte , zonder verder te komen. Maar geeft ook uitleg over een experiment om de aardkern-temperatuur bij benadering te bepalen. De uitkomst daarvan is ca 6000°C , fors hoger dan eerder werd gedacht
- Bronnen :
- Ref.1 – Intermediair 7e jaargang , nr.26 , 1971-07-02 Prof. Pascual Jordan
- “De uitdijende aarde”
- Ref.2 – Grondboor en Hamer, jrg. 43 , no. 4, (p. 102-105, 7 fig.) , augustus 1989 Dr.J.van Diggelen
- “De theorie van de uitdijende Aarde” (Deel 3)
- Ref.3 – https://www.scientificamerican.com/article/why-is-the-earths-core-so/
- “Why is the earth’s core so hot? And how do scientists measure its temperature?
- Quentin Williams, associate professor of earth sciences at the University of California at Santa Cruz offers this explanation (1997-10-06)
- Ref.4 – https://dekennisvannu.nl/site/artikel/Heetgebakerde-aardkern/6642
- Heetgebakerde aardkern (2013-04-25)
Ref.5 – Breuklijnen
Bron : https://leerjaar1-natuurrampen.jouwweb.nl/onderwerp-1-opbouw-van-de-aarde/opdracht-2a-de-aardkorst
De pijltjes geven de drijf-richting van de schollen aan
