rw.02.01-Gesneden beelden

In dit hoofdstuk werk ik uit wat ik onder gesneden beelden versta.
Achtereenvolgend komen aan de orde
A   Beelden , symbolen
B   Denkbereik
C   Beeldvorming
D   Vooroordelen
E   Overige verschijningsvormen
F    Knecht van eigen meningen
G   Ongerechtigheid
H   Poging tot toegankelijker bewoording

• A. Beelden , symbolen
• Wie kent niet de uitdrukking “een plaatje zegt meer dan 10 woorden”. Bepaalde zaken kun je makkelijker uitbeelden dan in woorden omschrijven.
• Zo werkt het ook als mensen ergens een beeld van maken ; dat beeld symboliseert een bepaald idee.
• Zulke beelden / symbolen doen iets in mensen. Dat probeer ik hieronder te verduidelijken door een vloeiend proces in een paar fasen weer te geven.
• Ik neem als voorbeeld het beeld van een god.
• fase 1-  In eerste instantie ziet de kijker in de fysieke uitbeelding de godheid gesymboliseerd.  Dat helpt hem zich te koncentreren op die godheid (als hij die bijvoorbeeld ergens voor nodig heeft).
  • Hij keert in zich en neemt daarbij waarschijnlijk een passende/eerbiedige houding aan
• fase 2-  Na een paar keer gaat de kijker , zodra hij het beeld ziet , die eerbiedige houding aannemen. Het “tastbare/zichtbare” symbool begint te dwingen. De kijker voelt zich ahw. gezien door de godheid erin   (in deze fase wordt het beeld al langzaamaan de godheid zelf). De kijker “moet” ahw. wel zó reageren.
  • Dit gebeurt automatisch ,  zo werkt dit bij mensen…
• fase 3-  een voldoende gelijkend beeld op een andere plek zal ook telkens deze eerbied-reaktie oproepen bij de kijker.
  • (De eerbied wordt gewoonte)   (“Kruisje slaan” als je een kerk ingaat/voorbij loopt ?)
• De kijker kan zich schuldig gaan voelen als hij die eerbiedsbetoning een keer overslaat
  • (vergelijkbaar met “bidden en danken bij het eten” bij protestanten)
• fase 4-  Om gelijkenis tussen die beelden te verkrijgen wordt op de duur die vorm-geving dwingend.…. de godheid moet met die en die kenmerken worden uitgebeeld , voor de herkenbaarheid (de kenmerken verstarren)   
  • (zoals Maria in het blauw op iconen).
• fase 5-  Die oorspronkelijke bedoeling van de uitbeelding kan zelfs ondergesneeuwd raken.
• We weten niet of nauwelijks meer waar de vorm-geving symbool voor stond (stropdas ; voorganger in toga)
  • Fase 5 wordt niet altijd bereikt

Waar het mij hier om gaat is dat in deze processtappen de vormgeving het steeds verder wint van de inhoud, terwijl de vastlegging steeds sterker wordt. (In werkelijkheid zijn het geen stappen maar is het een vloeiend proces)
Ook is er risiko van steeds gedachtelozer/automatischer reaktie bij de kijker….

Dáárom zijn beelden riskant :  de oorspronkelijke uitdrukwijze stolt :  de symbolisering gaat steeds meer een eigen leven leiden, het beeld wordt op de duur zèlf “heilig”.
Dan gaan we eer betonen aan de fysieke beelden zelf……  Zoals knielen bij een processie , kussen van de voeten van een beeld , ver-ering van relikwieën , etc.

• B.  Denk-bereik
• De tekst luidt :
• ….noch enige gestalte van wat boven in de hemel…. (1^e domein)
• Vanouds als het domein der goden gedacht.
  • (plaatje hiernaast :  oud wereldbeeld met aarde in het midden, planeten en sterren eromheen en daarbuiten het “hemelrijk , de woonplaats van god en van alle uitverkorenen”)
• Je mag jezelf best beelden maken / een idee vormen van bovenaardse / bovennatuurlijke zaken ; maar leg ze niet vast (snijdt ze niet).
  • Als kind had je een andere gods-voorstelling , dan als puber en als oudere. Je ontwikkelt
• Oftewel :  sta je zelf veranderingen in je opvattingen toe
• Houd er rekening mee dat andere mensen weer een ander beeld hebben voor “bovenaardse” onderwerpen!  Je kunt er met elkaar over praten (daar kun je van leren) , maar probeer niet elkaar omver te praten. Waarom zou het beeld dat jou aanspreekt beter zijn dan dat van een ander ?

• ….noch van wat beneden op de aarde, …..   (2^e domein)
• Hier lees ik : onze gewone, alledaagse, feitelijke leefwereld.
• Hoed u voor vaste opvattingen over medemensen (buren), politiek, buitenlanders, de jeugd, het huwelijk, je rechten, enz.
  • Goed idee om bijv een krant te lezen, waarin opinie èn tegen-mening plaats krijgen ?
• Laten we wel wezen :  ook natuurkundige inzichten die we verkregen volgens onze wetenschappelijke methodes zijn aan verandering onderhevig door voortschrijdend inzicht. Ze zijn minder hard dan vaak gesuggereerd wordt. Fysici staan zelfs voor steeds grotere raadselen

• ….noch van wat in de wateren onder de aarde is.    (3^e domein)
• Ik denk dat het hier gaat om wat de mensen vroeger de onderwereld , het dodenrijk noemden. Die wereld zou te bereiken zijn via grotten en over onderaardse rivieren.
  • (zie nevenstaand plaatje : tekening van de ingang naar onderwereld !)
• Maar ook vandaag vragen mensen zich af wat er gebeurt als je dood gaat : òf het verder met je gaat , en hoe dan wel , etc.
  • Bijv :  sommige mensen geloven in reïncarnatie, met of zonder een god.

• Deze drie domeinen omvatten de totale denkwereld van toen!  Zeer knap uitgedrukt in deze drie “sferen”.
• Bij ons is de hemel teruggeweken door de verkenning van het heelal; en het dodenrijk stellen we ons niet meer zo voor in een een wereld onder onze wereld (onderwereld)….  Maar toch , ook abstrakt gezien , komt ook ònze totale denk-wereld niet verder dan deze drie sferen….
  • –  Als mensen het 1^e en/of 3^e domein ontkennen , blijft in het 2^e domein de waarschuwing tegen vastlegging even geldig !
• Nadruk leggend op de overdrachtelijke opvatting van gesneden beelden ,  de verstarring ,  lees ik in deze eerste zinsnede van het 2^e gebod een gigantische waarschuwing tegen het vastleggen van je (denk-)beelden over alles wat je maar bezig kan houden in je leven.

• C.  Beeldvorming
• Dàt je je beelden schept, is onontkoombaar !
• Het is een gevolg van je bewustzijn en van je evolutionaire voorgeschiedenis. Je moet nu eenmaal bepaalde situaties kunnen inschatten om te weten hoe je moet reageren (vechten, blijven of vluchten). Dat doe je door te vergelijken met eerdere beelden (vóór-beelden !) , oftewel met wat je al eerder meemaakte of geleerd hebt , dus met opgeslagen beelden in je geheugen.
  • Voorbeelden :
  • – simpele dingen :  als je een deur opent, reken je er (onbewust) op dat er geen valkuil achter zit , dus stap je naar binnen zonder eerst de vloer te inspekteren ; op dit patroon heb je al vroeg leren vertrouwen
  • – natuurkunde :  “een massa valt naar beneden”
  • – medemensen :  als ik me zo uitdruk tegen Jan, begrijpt hij me; maar Piet zou van de wijs raken (en dat komt me goed uit !)
• Je zoekt telkens een patroon, overeenkomsten in , en verschillen met eerdere ervaringen. Dit kunnen onze hersenen overigens razendsnel (als dit niet zo was waren we in de evolutie al lang uitgeroeid !). Het gebeurt zó snel dat we het ons dit proces niet of nauwelijks bewust zijn.
• Bijgevolg zijn (denk-)beelden, meningen, overtuigingen nogal eens :
• a-  snel gevormde inschattingen van situaties;
  • bijna onbewust oordeel, vaak gevolg van instinctieve (?) reaktie  (evolutie !)
    • (Bijv :  je eerste indruk van iemand !)
• b-  verwachtingen;
  • bewustere prognoses uit patroon-herkenning, voor-oordeel  en eigen aanleersels
• c-  van anderen overgenomen standpunten  (soms klakkeloos) ,
  • Dit heeft ook een biologisch grond :  jonge dieren en mensen “drinken” het voorbeeld van opvoeders
    • Maar het is zeer wenselijk dat je je dit soort standpunten bewust wordt en her-overweegt (pubertijd ?)
• d-  ingewikkelde theorieën en bedenksels :  er worden komplete (persoonlijke) kaartenhuizen in elkaar gefilosofeerd. 
  • We gebruiken ons redeneer-vermogen om theorie te bouwen , oorzaak-en-gevolg relaties aan te tonen en te formuleren
    • Bijv:  dit werkstuk, of iemands levens-overtuiging

• –  In principe zorgen de aspekten a- en b- ervoor dat we onmiddellijk (schijnbaar gedachteloos) weten hoe te reageren in tal van situaties. Ze voorzien ons van meestal adekwaat gedrag. Het is oergedrag :  evolutionair adekwaat gebleken.
• –  De aspekten c- en d- hebben meer te maken met ons bewuste denkvermogen , voorzover we dat gebruiken trouwens.
• Belangrijk in deze twee aspekten is dat “een wind uit andere richting” gemakkelijk als een bedreiging ervaren wordt. En daarop wordt meestal instinktief gereageerd :  met agressie, want “aanval is de beste verdediging”.
  • Dit afweer-gedrag kun je al opmerken bij verschillen van inzicht in alledaagse kwesties. 
    • (bijv. in heftige diskussies over prestaties van sport-clubs)
  • Deze agressie uit zich bijvoorbeeld in:
    • –  ontkenning van wat de ander als (waargenomen !) feiten ter tafel brengt ; de ontkenner verzint dan hele verklaringen voor hoe “het waarschijnlijk wèl geweest is of kon zijn”.
    • –  belachelijk maken van wat de ander zegt ; en als er derden bij zijn :  lachers op de hand krijgen !
    • –  niet over bepaalde onderwerpen spreken met die andersdenkende , of hem mijden
    • –  (dreigen met) uitsluiting van de afwijker
    • –  bedreigen of te lijf gaan van de afwijker
• Volgens mij heeft dit “afweer”gedrag alles te maken met de eigen onzekerheid. Heel diep in onszelf voelen/weten we wel dat de eigen overtuiging geen “bewijsbare” grond heeft. Daarom zoeken we zonodig ook nog steun in de groep gelijk-gezinden (kudde). Dat geeft :
  • – ondersteuning :  je bent niet de enige
  • – veiligheid :  anderen helpen jou met afweren en beschermen jou daardoor,
  • – macht :  meer massaliteit achter je argumenten,
  • – anonimiteit van de individu , ingeval die macht tot excessen leidt.

• Iemand die ongenuanceerd staat voor zijn vaste opvattingen , doet niet alleen de ander wat aan !!  Hij sluit ook zichzelf op in zijn ideeën. Hij wordt onbereikbaar en zal op (vermeende) aanvallen als een robot reageren ,  ….is eigenlijk “halfdood”.
  • Leven heeft te maken met (kunnen) omgaan met zaken die anders lopen of zijn dan je wenst , met verrassingen en veranderingen
• Een belangrijke vorm van verstarring van het leven is :  je kunt ook gevangen raken (= vastzitten) in je eigen beeld , namelijk door wat je denkt hoe anderen over jou denken , òf door wat je graag wilt dat anderen van je denken. In beide gevallen zul je niet vrijuit reageren in het dagelijks leven…. Je zit gevangen !

Onze “beeld-vormende” eigenschap kan dus zowel bescherming als bedreiging zijn.
Maar een bedreiging wordt het pas als je niet meer bereid bent je “beelden” ter diskussie te stellen. Dit betekent vaak dat je dit niet durft , omdat je anders je houvast kwijt raakt. Jij hebt jouw vaste overtuiging , jouw vast-omlijnd idee ;  en ieder die er aan wil tornen , of die er niet aan voldoet, kan de wind van voren krijgen.
Of ook :  alles wat er niet aan voldoet , ontken je.

Ja , je mag gerust erop vertrouwen dat je die deur (voorbeeld aan begin van dit hoofdstuk) zonder risiko kan binnengaan. Als we niet konden uitgaan van zulke “vanzelfsprekendheden” , moesten we bij elke stap in ons leven zoveel afwegen , dat we bijkans op onze plek bleven staan , ahw zèlf een gesneden beeld worden.
Maar lang niet alles is vanzelfsprekend….

• D.  Vooroordelen
• Ik begin met een wel heel herkenbaar voorbeeld van een gesneden beeld (in het hoofdstukje hierna behandel ik nog meer verschijningsvormen)
• Vooroordelen zijn verwachtingen inclusief een (waarde-)oordeel.
• Ze hebben een herkenbare plaats tussen de gesneden beelden. Iedereen heeft ze.
• Ze zijn soms nuttig , soms nadelig. Daarom moet je er mee oppassen.
  • Vooroordelen worden riskant als we onze verwachting over iemand of een situatie tot onze mening maken.
• Zo’n verwachting kan rusten op generalisaties , zoals bijv. “Afrikaanse mensen zijn lui”.  En als we er dan een ontmoeten die niet lui is, is hij de uitzondering die de regel bevestigt !  Maw het etiket blijft opgeplakt ; stiekem blijft hij in het hokje , dat ik hem toedacht , want mijn mening herzien dat doe ik niet zomaar.
• Dit geldt ook als een voor-oordeel rust op persoonlijke ervaringen. Ik heb “Jan” twee keer stevig aangeschoten gezien ;  en dat ik dan zeg dat “Jan” een drinkebroer is.
• Interessant wordt het als ons vooroordeel / stellige verwachting niet uitkomt. Dan reageren we ontstemd , en dat is absurd.
  • Voorbeeld :  op grond van mijn ervaringen met “Jan” had ik ingeschat dat hij zo en zo zou reageren op mijn voorstellen in die en die vergadering. Jan reageert echter anders , mijn plan valt in duigen en dan word ik boos… op Jan !!!  Die rot-Jan, daar kan je niet van op aan !
  • Het absurde is hier :
    • – dat ik mijn inschatting/beeld van Jan kennelijk valide achtte ,
    • – dat ik vind dat Jan aan mijn (gesneden) beeld moet voldoen , bijna alsof ik recht heb op een bepaalde reaktie,
    • – dat ik Jan dus niet zie als levend mens die vrij is in inzichten en handelingen (en die ook mag wijzigen en aanpassen). Hem dus degradeer tot een antwoord-robot , een ding.
    • – dat ik mijn fout bij Jan leg
• Vooroordelen hebben de neiging de ander te verlagen tot een objekt , dus : diens vrijheid aan te tasten. God maakt mij vrij (zie INTRO) , en ik stop de ander in een hokkie.
  • In het Kerstnummer 1995 van “de Open deur” staat -vrij naar Nelson Mandela- te lezen :  we zijn tot vrijheid bestemd , maar we worden pas werkelijk vrij als we de ander diezelfde ruimte geven

Wat was er nou mis ?  Niet dàt ik bepaalde verwachtingen had. Biologisch/evolutionair gezien is het vermogen om verwachtingen/prognoses te maken immers een fantastisch sterk middel om doelen te bereiken.
Maar het moet wel in de sfeer van verwachtingen blijven, zodat je “niet om je heen gaat slaan” bij niet voorziene ontwikkelingen. Houd een open geest….
Wat ik hierboven schrijf over vooroordelen geldt in zijn algemeenheid voor alle gesneden beelden !

• E.  Andere verschijningsvormen
• “Gesneden beelden” komen in verbazend veel verschillende vormen voor. Zoals
• –  vooroordelen (zie hierboven)
• –  vaste meningen / vaste overtuigingen / vaste denk-patronen
• –  dogma’s
  • Betreft door bevoegden / geleerden vastgestelde interpretatie van (religieuze) teksten , waaraan binnen de relevante gemeenschap niet getornd mag worden !
• –  regels , voorschriften , wetten
  • Betreft vastgelegde maatschappelijke vormen van met elkaar omgaan. Vaak reakties op misbruik van gelegenheid door enkelingen (die zichzelf wilden bevoordelen ten koste van anderen).
  • Lang niet allemaal negatief te waarderen , ook al kompliceren ze het samenleven soms.
• –  Computer-programma’s !!
• –  Denk-systemen
  • –  filosofieën
    • Denkers bouwen een systeem waarmee ze proberen te verklaren hoe “de wereld werkt , of (beter) zou kunnen werken”
    • Vaak brengen zij achteraf korrekties aan , omdat het toch niet klopte
  • –  theologieën
    • verschillende gods-ideeën (op wereldnivo elkaar bestrijdende godsdiensten)
    • tekst-interpretaties die tot schisma’s leid(d)en (binnen redelijk verwante groepen)
  • –  ideologieën :  zoals liberalisme , socialisme , communisme ,  etc
    • (Ook humanisme kan dogmatisch zijn , bijv als men per sé geloofsstromingen wil uitsluiten)
    • Iha. kun je beter oppassen bij …ismen !  
    • En zeker als het politieke systemen worden kan het ertoe leiden dat onder zo’n …isme de mensen met afwijkende ideeën het zeer te kwaad krijgen door risiko van uitsluiting (= niet mogen meedoen) , “her-opvoeding” , opsluiting , vermoord worden.
    • Het ideologische systeem kan belangrijker worden dan een individu. Terwijl zo’n systeem er voor het individu zou moeten zijn.
  • –  theorieën , al dan niet wetenschappelijk
    • Betreft de inzichten die mensen opdoen bij het verkennen van de (feitelijke) wereld. Als men daarbij een patroon meent te herkennen worden daar “als-dan…” ideeën omheen gebouwd
      • Bijv :  opgemerkt werd dat “eb en vloed” samenhing met de maan-positie , en dat de zon daarbovenop schommelingen veroorzaakte. Omdat de banen van beide hemellichamen voorspelbaar bleken , kon men ook “eb en vloed”-tijdstippen voorzeggen en zelfs hoogteverschillen gaan berekenen (met later nog verfijningen per locatie , en ook nog weer korte-termijn-invloeden van wind-richting en -sterkte)
    • Wetenschap rust grotendeels op empirische waarnemingen. Op die waarnemingen wordt een theorie gebouwd , een denk- en/of rekenmodel
    • Nieuwe inzichten blijken heel vaak moeizaam geaksepteerd te worden (ingaan tegen de gangbare opvattingen = gesneden beelden)
      • Bijv. toen een “gewone” arts inzag dat (de vaak fatale) kraamvrouwenkoorts samenhing met zijn eigen hygiëne-maatregelen , verzetten zijn collega’s zich daar aanvankelijk tegen. De bedenker werd gek verklaard ! 
    • Soms gingen/gaan die tegen-stribbelingen zó ver dat een bedenker zelfmoord pleegde
  • Door voortschrijdend inzicht moeten achteraf vaak verfijningen ingebracht worden in de theorie (ook in formules van natuurkundige wetten !). Aanpassingen , verdere uitwerking , verbeteringen worden ook dan weer vaak niet zonder slag of stoot aanvaard.
    • (Zie Darwin-voorbeeld  in hfdst. F)

• Niet alleen in denken , maar ook in handelen komt “gesnedenheid” voor.
• Bedoeld zijn hier de handelingen (met of zonder woorden) die volgens een vastgelegd stramien moeten gaan. Kortom :  in handelingen gestolde ideeën.
• –  Rituelen
  • –  persoonlijke rituelen (met dwangneurosen als uiterste)
    • Iedereen is gebaat bij enige struktuur in zijn leven :  het helpt je om te voorkomen dat je overzicht kwijt raakt en om tijd vrij te houden voor andere zaken
    • Maar als je van slag raakt omdat je niet een of andere routine hebt kunnen doorlopen zit je gevangen in je eigen bedenksels
  • –  religieuze / kerkelijke rituelen
    • Kerkdienst / mis , eucharistie / avondmaal , doop , etc
    • Alles volgens een voorgeschreven patroon of een formulier.
      • (Bekend voorbeeld :  toen prinses Irene overging naar de Rooms Katholieke kerk werd ze door kardinaal Alfrink opnieuw gedoopt. Desgevraagd verklaarde hij dat hij niet zeker wist of het eerder op de juiste manier was gebeurd….
      • Afgezien van het (de NH-Kerk) beledigende karakter van zijn daad degradeert hij hier het gebeuren tot een toverspreuk die alleen werkt als ie juist uitgesproken wordt !  (alsof God niet naar de intentie van mensen zou kijken , maar naar de korrekte formule !)
• –  Tradities , eigenlijk ook een vorm van rituelen
  • Ik denk hier bijv aan Prinsjesdag , Sinterklaas-intocht , ontgroening , etc.
  • Wil niet zeggen dat er in de loop van de tijd niks kan veranderen ,  maar dit zorgt dan wel voor ophef…. Mensen hebben er moeite mee als ze hun opvattingen / beelden moeten aanpassen.

Al met al vind ik het zeer verrassend in hoeveel “denkwerk en handelen” je met enig nadenken “gesneden beelden” kunt herkennen.
Ik denk dat het een heel nuttige exercitie is om je eigen leven en omgeving te onderzoeken….

• F.  Knecht van eigen meningen / overtuigingen
• Wanneer dien je je gesneden beelden ?   Als je altijd
  • –  bezig bent je te verdedigen tegenover andere inzichten
  • –  primair geneigd bent de inzichten van anderen fout te vinden , te ver-oordelen, te bestrijden. Je luistert waarschijnlijk niet goed, want al bezig met eigen tegen-argumentatie…
• Je bent dienaar / knecht geworden van je meningen / overtuigingen , verslaafd !
• Natuurlijk zal een mens zich altijd een oordeel vormen in allerlei situaties en over allerlei ideeën en meningen (zie C  “Beeldvorming”). Hij moet wel , wil hij deelnemen aan het (maatschappelijk) leven. Daarbij kun je oordelen , dat een bepaald inzicht jou niet past , dat je er niet in meegaat. Maar ver-oordelen (=afkeuren) van een anders mening gaat verder, vooral waar men nogal eens geneigd is om mèt het veroordelen van de mening/houding van de ander ook de persoon in kwestie “weg te gooien” , niet meer te willen zien , te ontlopen , etc.
  • Het bekende   “Oordeelt niet, opdat gij niet ge-oordeeld wordt”  (Matth 7:1)  gaat mijns inziens tweemaal over ver-oordelen…
• Bij verschil van inzicht proberen we nogal eens het ongelijk van de ander aan te tonen, ipv de eigen standpunten te onderbouwen. Dit laatste is meestal moeilijker. Dit is ook niet bijzonder want de meeste overtuigingen staan immers op verrassend on-sterke fundamenten !
  • Op filosofie-les heb ik vernomen dat ook filosofen uiteindelijk steeds vastlopen in hun denk-konstrukties , en daarom aan reparatie moeten doen , soms pas aan het eind van hun leven.
    • (Dat Darwin na verloop van tijd nuances aanbracht in zijn stellingen , wilden zijn volgelingen verstoppen !  Nog steeds trouwens , naar het schijnt vooral bij de neo-darwinisten)
• Door dit aanvallen leg je het “slagveld” op het terrein van de ander. En in het geval je (sommige van) zijn argumenten onderuit kunt halen , lijken je eigen strohalmen sterker. Je doet het vooral voor jezelf dus.
• Verder denk ik dat de felheid , waarmee een afwijkend standpunt bestreden wordt , zijn oorsprong ten diepste vindt in de onzekerheid over het eigen standpunt (al is men zich deze onzekerheid soms niet bewust). Hoe feller , hoe onzekerder… 

–  Iemand die voortdurend bezig is met zijn eigen gelijk , beperkt zich , mist bewegingsvrijheid , levensruimte en waarschijnlijk ook levensvreugde. Mogelijkheden om nieuwe inzichten op te doen , gaan voorbij. Hij groeit niet naar wijsheid in zijn oordeel , niet naar gastvrijheid in opvattingen , of naar akseptatie van zichzelf en zijn medemens. Hij gedraagt zich intolerant , hij dient zijn eigen beeld !

• Het werkt enorm bevrijdend je eigen “gesneden beelden” te ontdekken !
  • Als je eenmaal gaat inzien wat “gesneden beelden” kunnen aanrichten , dan staat dat 2^e gebod wel erg op zijn plek zo vlak na het 1^e ,  namelijk als bedreiging van je geestelijke vrijheid en ruimte.

–  Met name bij opvoeding is sprake van ideeën-overdracht. Opvoeders lopen risiko te eenzijdige ideeën op te dringen. Zij zouden zich moeten afvragen of ze de geest van hun kinderen wel die vrijheid geven die hun toekomt om tot een gezond “ik ben”-besef te komen. Dit besef is nodig om evenwichtige meningen te kunnen vormen , èn zonodig te herzien…

• G.  Ongerechtigheid ?
• –  Een zeer “enge” uitleg van ongerechtigheid kwam ik in een gespreksronde tegen :  daar werd verteld hoe bij de geboorte van een ongelukkig of dood kind de dominee/ouderling dit toeschreef aan de zonde van (voor-)ouders !  De toch al ongelukkige ouders moésten en zouden biechten en schuld belijden….
  • Rechtertje spelen , schuld-kompleksen zaaien !  Hoe bestaat het toch dat mensen elkaar zo “in benauwdheid” durven te brengen ?
    • “De “10 geboden” beogen precies het tegenovergestelde !  willen ruimte geven
• –  Kinderen wier ouders in de oorlog verkeerde keuzes gemaakt hebben worden daar hun hele leven op aangezien. Alsof die kinderen er zelf iets aan konden doen.
• Verhalen te over in de krant , jaarlijks rond begin mei
• Ik denk dat aanvankelijk diegenen die zich in de oorlog gedeisd hielden hun onmacht afreageerden op hen die anders kozen. Maar waarom ook op hun kinderen ?  Besef dat wat we nu verkeerde keuzes noemen alleen maar kan omdat die keuzemakers tenslotte aan de kant van de verliezers stonden…

• H.  Poging tot toegankelijker bewoording
• Hier in woorden voor de “niet-gelovige” :
  • Hoed u voor verstarring in uw denkbeelden over echt àlles in uw denk- en leefwereld. Word geen knecht van uw overtuigingen
    • [anders geeft u uzelf èn anderen niet de ruimte (voor verandering) en zit u gevangen in het web van uw eigen bedenksels]. 
  • Opvoeders dragen grote verantwoordelijkheid bij het “vormen” van kinderen , want voor een nauwgezet waarnemer zijn hun inprentingen herkenbaar , ze werken generaties lang door , ten kwade , maar ook ten goede.
• Voor de “gelovige” hoeft dit er niet eens veel anders uit te zien !